DZIADY. O OBCOWANIU ŻYWYCH ZE ZMARŁYMI - Spotkanie z Piotrem Grochowskim

8-10 listopada "Wokół Tradycji" - "Uleciała dusza z ciała".
Spotkanie z pieśniami o rzeczach ostatecznych i opowieściami o ludowych rytuałach związanych z kultem zmarłych.

Projekt "Wokół Tradycji" zrodził się z naszego przekonania, że tożsamość, wiedza i poczucie przynależności do określonej tradycji są jednym z najważniejszych czynników społecznych i kulturotwórczych, kształtujących zarówno osobowość jednostek jak i zachowania całych grup społecznych. Cykl "Wokół Tradycji" jest projektem artystycznym i edukacyjno-badawczym, stanowiącym zarówno próbę ukazania i udokumentowania zanikających systemów zachowań, obrzędów i praktyk tradycyjnych, które występowały do niedawna dość powszechnie na różnych obszarach Polski, jak i odpowiedzi na ważne dla nas pytania o współczesne formy oraz funkcje tradycji. W ramach projektu chcemy również skłonić do zastanowienia nad przyczynami i konsekwencjami współczesnych niepokojących zjawisk społecznych takich jak osłabienie więzi pokoleniowych i społecznych, brak poczucia tożsamości z własnymi korzeniami czy zanikanie form wspólnotowego spędzania czasu, szczególnie widocznych na obszarach, w których na skutek zdarzeń społecznych, politycznych lub historycznych przerwana została ciągłość pokoleniowa.

"Wokół Tradycji" 2013. "Uleciała dusza z ciała"- spotkanie z pieśniami o rzeczach ostatecznych i opowieściami o ludowych rytuałach związanych z kultem zmarłych.

Spotkanie z Piotrem Grochowskim "Dziady. O obcowaniu żywych ze zmarłymi"

Opowieść o ludowych rytuałach związanych z kultem zmarłych oraz o dziadach -wędrownych żebrakach i ich pieśniach. Spotkanie połączone będzie z prezentacją książki Piotra Grochowskiego "Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach".

Dziady. O obcowaniu żywych ze zmarłymi

Tematem wykładu będą różne formy dziadów, czyli praktyk służących podtrzymywaniu kontaktów ze zmarłymi przodkami. Ilustrowana fragmentami filmów oraz zdjęciami i rysunkami opowieść będzie się koncentrować zarówno na rozmaitych działaniach obrzędowych (zadusznych, weselnych, kolędniczych), w których postać dziada-przodka odgrywała istotną rolę, jak i na działalności wędrownych dziadów-żebraków, będących dawniej swego rodzaju pośrednikami między światem żywych i zmarłych. Dziadowie-żebracy modlili się w różnych intencjach, śpiewali pieśni, przynosili nowiny z dalekiego świata, a zarazem ze względu na swoją obcość i odmienność oraz otaczającą ich aurę tajemniczości wywoływali żywe zainteresowanie i skrajnie zróżnicowane reakcje: wzbudzali szacunek i strach, ale nierzadko byli także obiektem ataków, tematem niewybrednych dowcipów, parodii oraz licznych plotek i sensacyjnych opowieści. Najbardziej frapujące jest jednak to, że dziad funkcjonował równocześnie jako swoista i wieloznaczna figura myślenia, która w różnym czasie i różnych środowiskach społecznych organizowała pewne sfery zbiorowych wyobrażeń i emocji. Ta perspektywa jest ciekawa również z tego powodu, że figura owa nie ma wyłącznie charakteru historycznego i w pewnym zakresie jest ona żywa również w myśleniu współczesnym, o czym dobitnie świadczy znany powszechnie przypadek użycia frazy "spieprzaj dziadu".

Piotr Grochowski - folklorysta i kulturoznawca, adiunkt w Zakładzie Antropologii Kultury w Katedrze Kulturoznawstwa UMK w Toruniu. Zajmuje się głównie badaniem różnych form tradycyjnego folkloru słownego oraz XIX-wiecznej literatury popularnej i religijnej (pieśni nowiniarskie i dziadowskie, legendy, przepowiednie, poradniki, druki jarmarczno-odpustowe). Autor książek i artykułów na temat różnych form tradycyjnego folkloru słownego oraz literatury jarmarczno-odpustowej publikowanych m.in. w "Literaturze Ludowej", "Pamiętniku Literackim", "Napisie" i "Czasie Kultury". Chętnie podejmuje jednak także tematy związane z kulturą współczesną, analizując różne przypadki zderzeń "starego" z "nowym", a także wszelkie przejawy folkloru współczesnego i zjawisk "folkloropodobnych" (kawały, plotki, pogłoski i teorie spiskowe, folklor internetowy). Ma czwórkę dzieci i jest nałogowym czytelnikiem różnych form piśmiennictwa.

Bohaterami książki "Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach" są wędrowni dziadowie-żebracy. Stanowili oni dawniej niezwykle barwną i aktywną grupę, która odgrywała istotną rolę w życiu tradycyjnych społeczności wiejskich. Byli swego rodzaju pośrednikami między światem żywych i zmarłych, modlili się, śpiewali pieśni, przynosili nowiny z dalekiego świata. Jednocześnie ze względu na swoją obcość i odmienność oraz otaczającą ich aurę tajemniczości wywoływali żywe zainteresowanie i skrajnie zróżnicowane reakcje. Wędrowni żebracy wzbudzali szacunek i strach, a zarazem byli obiektem ataków, tematem niewybrednych dowcipów, parodii oraz licznych plotek i sensacyjnych opowieści. Najbardziej frapujące jest jednak to, że dziad funkcjonował równocześnie jako swoista i wieloznaczna figura myślenia, która w różnym czasie i różnych środowiskach społecznych organizowała pewne sfery zbiorowych wyobrażeń i emocji. Ta perspektywa jest ciekawa również z tego powodu, że figura owa nie ma wyłącznie charakteru historycznego i w pewnym zakresie jest ona żywa również w myśleniu współczesnym, o czym dobitnie świadczy znany powszechnie przypadek użycia frazy "spieprzaj dziadu".

<<< inne wydarzenia LISTOPADA